Yr wythnos hon mae hi’n Wythnos Arweinwyr Digidol. Dyma adeg addas felly i ysgrifennu fy mlog cyntaf fel Prif Swyddog Digidol Llywodraeth Cymru wedi imi ddechrau yn y swydd ym mis Gorffennaf (nid y “100 diwrnod cyntaf” enwog y mae gwleidyddion yn cyfeirio ato, ond ddim yn bell chwaith). Mae’r misoedd cyntaf wedi bod fel corwynt wrth imi ddysgu beth sy’n digwydd ar draws y sefydliad ac yn allanol, gan geisio datblygu darnau allweddol o waith sy’n bwysig i ni o ran ymateb i’r pandemig a pharatoi ar gyfer y dyfodol. Fel mewn llawer o weithleoedd eraill, rydym wedi bod yn gweithio gartref yn bennaf ers mis Mawrth, wrth gwrs. Mae manteision aruthrol i hyn, y manylwyd arnynt dros y misoedd diwethaf, ond mae dechrau mewn swydd newydd yn y cyfnod hwn a methu dod i gysylltiad wyneb yn wyneb gyda fy nhimau newydd yn brofiad gwahanol iawn!
Fel Prif Swyddog Digidol Llywodraeth Cymru mae fy mhrif gyfrifoldebau’n ymwneud â thrawsnewidiad digidol yn y modd yr ydym yn gweithio yn fewnol ac yn allanol, a rheoli ein gwasanaethau TGCh mewnol. Ond mae gennyf gyfrifoldeb hefyd i gefnogi Strategaeth Ddigidol y Gweinidogion a gweithio ar draws ffiniau i sicrhau ein bod yn datblygu diwylliant digidol, cydgysylltiedig ar draws y gwasanaethau cyhoeddus. Hoffwn sôn ychydig am y ddwy elfen hon o’m swydd.
Datblygu ein huchelgais ddigidol ar gyfer Cymru
Mae’n deg dweud mai dyma rwyf wedi bod yn canolbwyntio arno yn bennaf dros y misoedd diwethaf. Drwy ein gwaith ar fersiwn ddrafft y Strategaeth Ddigidol rydym yn bwriadu sefydlu ein huchelgeisiau a’n cenhadaeth ar gyfer Cymru (gweler ffigur 1) a sut yr ydym eisiau cydweithio ar draws sectorau i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus sy’n canolbwyntio ar y defnyddiwr yn seiliedig ar y dulliau digidol gorau o ran cynllunio gwasanaethau. Bydd y strategaeth hefyd yn tynnu sylw at ein huchelgeisiau o ran cynhwysiant digidol, data, seiber a’r economi. Rydym wedi bod yn datblygu’r strategaeth drwy drafod a rhannu gyda rhai o’n grwpiau rhanddeiliaid digidol. Roedd y drafodaeth Deialog Digidol a gynhaliwyd gan TechUK yn gynharach yn y mis yn werthfawr iawn i gyfrannu at y broses hon (ac roeddwn wrth fy modd gyda’r meddalwedd papur post-it rhithwir y gwnaethant ei defnyddio!). Er y bydd yn cael yn ei chyhoeddi yn ystod yr wythnosau nesaf, rydym eisiau iddi fod yn ddechrau sgwrs a byddwn yn ei diweddaru’n rheolaidd wrth i’r hinsawdd newid.
Rhan allweddol o’r gwaith o weddnewid yw ymwreiddio diwylliant digidol ar draws y gwasanaethau cyhoeddus a sicrhau ‘ecosystem’ ddigidol ac agwedd cydgysylltiedig sy’n hyrwyddo cydweithio a safonau gan bawb. Ym mis Mehefin gwnaethom lansio’r Ganolfan Gwasanaethau Cyhoeddus Digidol ar ffurf alffa i ddechrau ar y gwaith o wella galluedd, gosod safonau a gweithio gyda gwasanaethau cyhoeddus i ddatrys problemau penodol. Yn ddiweddar maent wedi lansio eu set gyntaf o safonau digidol drafft ac yn fuan bydd tua 100 o swyddogion llywodraeth leol wedi’u hyfforddi. Maent hefyd wedi bod yn gweithio gyda thri awdurdod lleol gyda sgwad arbenigol sydd ar fin cwblhau’r gwaith darganfod gan edrych ar sut y gallwn wella’r ffordd y mae defnyddwyr yn rhyngweithio gyda gofal cymdeithasol.
Ar 2 Tachwedd, bydd y Prif Swyddog Digidol Llywodraeth Leol cyntaf, Sam Hall, yn dechrau yn ei swydd. Bydd Sam a minnau, a’r Prif Swyddog Digidol ar gyfer Iechyd, sydd heb ei benodi eto, yn cydweithio’n agos i ddatblygu a bod yn “gyd-berchnogion” o’r strategaeth ddigidol a chyflawni ein huchelgeisiau. Er enghraifft, sut gallwn sicrhau ein bod yn gweithio yn unol â safonau dylunio sy’n rhoi profiad da yn gyson i ddefnyddwyr? Sut gallwn ddarparu’r offer i sicrhau y gall ein swyddogion gydweithio i ddarparu gwasanaethau cyhoeddus cydgysylltiedig? Beth allwn ni ei ddysgu a’i fenthyg gan y naill a’r llall o ran datblygu rhaglenni fel nad ydym yn datrys yr un “broblem” mewn sawl ffordd wahanol ar draws Cymru?
Gwelwyd gwaith ardderchog ar draws y sector cyhoeddus wrth ddatblygu dulliau digidol o ymateb i’r pandemig yn gyflym ac yn hyblyg. Rydym wedi gweld enghreifftiau o waith traws-sector gyda Profi, Olrhain, Diogelu; Gofal wedi’i Alluogi gan Dechnoleg; a Gwarchod lle mae’r sector iechyd, llywodraeth leol a Llywodraeth Cymru wedi dod ynghyd i gyflawni datrysiadau. Mae pawb yr wyf wedi siarad â nhw ers imi ddechrau yn fy swydd wedi ymrwymo i adeiladu ar y momentwm hwn fel ffordd o siapio ein dulliau o wneud pethau.
Arwain y newid yn fewnol
Fel y nodais yn flaenorol, roeddem mewn sefyllfa ragorol i ymateb i amgylchiadau unigryw’r pandemig gyda’n staff i gyd yn gweithio gartref. Mae’r diolch am hyn i’n rhaglen TGCh Dyfodol a gwblhawyd y llynedd, a oedd yn cynnwys rhoi gliniaduron i bob aelod staff. Ymatebodd ein timau TGCh yn gyflym iawn i sicrhau bod gennym yr offer cywir, er enghraifft cyflwyno MS Teams i bawb ar unwaith. Mae’n anodd cofio bellach sut yr oeddem yn gweithio hebddo.
Yn awr, rydym yn meddwl am gam nesaf y gwaith – gyda’r disgwyliad, a amlinellwyd gan y Prif Weinidog, y byddwn ni yn Llywodraeth Cymru yn gwneud llawer iawn o’n gwaith o bell yn y dyfodol. Felly rydym yn gofyn i ni ein hunain pa bethau eraill fydd yn ein helpu i weithio o bell? Pa agweddau eraill o’n rhaglenni corfforaethol sydd angen inni eu trawsnewid fel bod gan ein staff, fel defnyddwyr, wasanaethau sy’n eu galluogi i fod yn effeithlon ac yn gynhyrchiol?
Rhan arall o’r rhaglen newid oedd dod â’n swyddogaethau TGCh yn fewnol. Roedd hyn eto o fantais inni ar ddechrau’r pandemig gan ei fod wedi rhoi mwy o hyblygrwydd a rheolaeth inni wneud y newidiadau angenrheidiol. Un o’m blaenoriaethau i yn awr yw cwblhau’r gwaith ar strategaeth y gweithlu ar gyfer y proffesiwn Digidol, Data a Thechnoleg (DDAT), nad ydym wedi gallu ei ddatblygu yn ystod y misoedd diwethaf. Mae’n bwysig bod gennym gynllun clir ar gyfer ein gweithlu DDAT fel y gallant weld bod llwybr datblygu iddynt o fewn Llywodraeth Cymru. Rydym hefyd eisiau cynllun clir ar gyfer hybu’r proffesiwn drwy brentisiaethau a sut y gallwn wella galluedd ymysg y proffesiynau eraill. Rydym wrth ein bodd bod ein carfan gyntaf o brentisiaid digidol wedi cwblhau eu prentisiaeth yn ddiweddar ac wedi’u lleoli mewn swyddi ar draws y sefydliad.
Yn olaf, yn amlwg mae data wedi bod yn allweddol yn ystod cyfnod y pandemig. Roeddem eisoes wedi dechrau ar y gwaith o sefydlu Uned Gwyddor Data mewnol cyn y pandemig a gwnaethom barhau i ddatblygu’r gwaith hwn dros y gwanwyn – roedd yn amlwg i ni y byddai’r sgiliau yr oeddem eisiau eu datblygu yn amhrisiadwy i gynorthwyo gyda’r ymateb i’r pandemig. Mae’n wych gweld y cynnydd hwn, fel y disgrifiodd John Morris yn ei flog yn ddiweddar, yn ogystal â’r gwaith ardderchog sy’n cael ei wneud gan ein tîm Ymchwil Data Gweinyddol i gefnogi’r ymateb i COVID-19. Cam nesaf pwysig yw datblygu ein seilwaith mewnol i gefnogi’r defnydd o wyddor data fel y gallwn gefnogi’r gwaith o ddadansoddi a defnyddio’r data yn fewnol. Yna gallwn ystyried y modd yr ydym yn defnyddio safonau data a storio data ar draws y sefydliad i wneud ein defnydd o ddata cymaint yn haws.
Fel y gwelwch, mae llawer iawn yn digwydd. Hoffwn i’n timau digidol ar draws Llywodraeth Cymru fod yn agored am yr hyn y maent yn ei wneud a threulio amser yn cyfathrebu yn y modd hwn, fel y gwnaeth John yn ddiweddar. Bydd Rhys Morris yn sôn am ymateb Busnes Cymru i’r pandemig wythnos yma. Felly byddwch yn clywed gennym yn rheolaidd!
Glyn Jones, Prif Swyddog Digidol
Blog Digidol a Data 