Blog gan Peter, Seilwaith Digidol, Llywodraeth Cymru

Read this page in English

Mae dros flwyddyn wedi mynd heibio ers fy mlog diwethaf  a oedd yn ymdrin â sut mae LoRaWAN yn helpu i drechu trosedd a mynd i’r afael â newid yn yr hinsawdd.

Ers hynny, rydym wedi gweld y rhaglen Trefi Smart yn ffynnu, gyda’r tîm yn gwneud llawer iawn o waith ymgysylltu, ac yn cynnal cynhadledd Smart oedd yn canolbwyntio ar drefi, y gyntaf o’i bath mae’n debyg, a hynny yn Wrecsam (sy’n eironig yn ddinas!).

Darllen mwy: Mae LoRaWAN yn galluogi gweithio’n ddoethach yn lleol ar draws Cymru

Roedd y gynhadledd yn cynnwys anerchiad agoriadol gan Glyn Jones, Prif Swyddog Digidol Llywodraeth Cymru a Lisa Perkins, Cyfarwyddwr Canolfan Ymchwil a Datblygu Byd-eang BT, Adastral Park.

Yn gyntaf, gadewch i ni edrych ar astudiaeth achos Trefi Smart o Wrecsam isod:

ASTUDIAETH ACHOS Technoleg SMART Wrecsam / Astudiaeth Achos: Technoleg SMART yn Wrecsam (youtube.com)

Mae ysbryd didwylledd ar waith yng Nghymru.

Roedd pwysigrwydd rhannu data a data agored yn neges arbennig o gryf a ddaeth o’r gynhadledd, yn ogystal â chytundebau mynediad agored, sy’n ffordd symlach o gael cysylltedd symudol gwell a chyflymach mewn rhannau prysur o drefi.  Mae hyn yn rhywbeth y mae David Evans, Swyddog Datblygu Trefi Smart yng Nghyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam wedi arwain arno, ac yn ddiweddar dathlwyd yr hyn a ystyrir yn “Gytundeb Mynediad Agored” cyntaf Cymru gyda gweithredwr rhwydwaith symudol.

Rhannodd y gynhadledd amrywiaeth o astudiaethau achos o bob rhan o Gymru, gan gynnwys un yn canolbwyntio ar reoli seilwaith gwyrdd yn well gan ddefnyddio synwyryddion a data yn Y Fenni, siop goffi sy’n defnyddio synwyryddion clyfar yn Wrecsam, ynghyd â chyflwyniadau gan “Global Urban Futurist” Peter Griffiths o Bable Smart Cities, a Paul Sandham o Patrwm.

Ond pwy arall yng Nghymru sy’n rhoi negeseuon yr arweinwyr digidol ar waith?

Buddsoddi er mwyn arbed

Mae llygaid pawb ar Gonwy am y tro gan eu bod wedi bod yn gweithio ar sawl prosiect sy’n seiliedig ar Ryngrwyd Pethau (IoT) LoRaWAN, megis monitro coed i gynorthwyo twf yn ystod y blynyddoedd bregus cychwynnol hynny, cwlfertiau, C02 a llawer o “bethau” eraill.

Pam monitro coed?  Mae monitro coed ag IoT yn cynnig nifer o fanteision:

• Canfod clefydau a phlâu yn gynnar.
• Optimeiddio dulliau dyfrhau a rheoli dŵr
• Monitro’r amgylchedd
• Rhagweld gwaith cynnal a chadw .
• Dealltwriaeth sy’n seiliedig ar ddata.

Huw McKee, Pennaeth TG a Thrawsnewid Digidol Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy:

“Ers nifer o flynyddoedd bellach mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy wedi bod ar daith Tref Smart / IoT gan ddefnyddio Synwyryddion Clyfar. 

Golygodd grant ariannol gan Lywodraeth Cymru bod ein dealltwriaeth o synwyryddion gwahanol wedi cyflymu wrth wella darpariaeth IoT ar draws yr Awdurdod. 

Mae’r sylw wedi bod yn allweddol i ddiwallu anghenion gwahanol adrannau drwy ddarparu prosiectau mor amrywiol â monitro lleithder pridd, monitro lefelau dŵr afonydd, amodau amgylcheddol mewn ysgolion, swyddfeydd ac ardaloedd byw a’r defnydd a wneir o doiledau cyhoeddus. 

Mae casglu data empirig diduedd yn hanfodol wrth ganiatáu i Awdurdodau Lleol wneud penderfyniadau allweddol sy’n effeithio’n gadarnhaol ar wasanaethau a phrofiadau cyhoeddus.  Mae’r data’n ein galluogi i wneud penderfyniadau sy’n seiliedig ar realiti yn hytrach na gwybodaeth ddeongliadol/ anecdotaidd. Mae hyn yn rhoi sicrwydd i Swyddogion a Chynghorau wrth iddynt wneud penderfyniadau anodd.

Mae defnyddio Technoleg IoT yn allweddol i’n dyfodol sy’n rhoi platfform pellach i wasanaethau cyhoeddus archwilio eu heffeithlonrwydd eu hunain a darparu gwasanaethau mwy effeithiol sydd mor bwysig i’r sefydliad a’r cyhoedd yr ydym yn eu gwasanaethu.”

Arloesi wrth arbed carbon:

Mae llawer o academyddion yn darganfod y gall LoRaWAN eu helpu i leihau eu hôl troed carbon a bod yn llawer mwy craff wrth gasglu data.

Roedd un sefydliad, er enghraifft, yn teithio yn ôl ac ymlaen i ogledd Sir Benfro i gasglu data lefel nitradau ar fferm arddangos Cyswllt Ffermio lle gellid defnyddio LoRaWAN. 

Trwy fabwysiadu technoleg LoRaWAN, fe wnaethon nhw lwyddo i dorri i lawr ar y teithiau a wnaed i’r fferm a lleihau’r risg y byddai data’n mynd ar goll neu’n cael ei ddifrodi.

Cyfuno setiau data ar gyfer canlyniadau gwell:

Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy wedi cwblhau prawf cyfunol o gysyniad data ac maent yn barod i weithredu datrysiad newydd gan ddefnyddio gorsafoedd monitro presennol Cyfoeth Naturiol Cymru a synwyryddion LoRaWAN y cyngor ei hun a ddefnyddir mewn ardaloedd nad oedd yn bosibl gyda thechnolegau hŷn.  Mae’r dystiolaeth hyd yn hyn yn dangos bod modd rhagweld risg llifogydd yn well, ac mae Scott Andrews o Gyngor Bwrdeistref Sirol Conwy yn tynnu sylw at hyn ar un o’i negeseuon ar LinkedIn yma.

Wrth gwrs, rydym yn gwybod nad am y dechnoleg y mae hyn (er ei fod yn cyffroi llawer ohonom), ond am y diwylliant, y data, a’r canlyniadau.

Trawsnewid Digidol

Mae cael pawb yn gytûn ar y daith drawsnewidiol hon yn heriol, ond mae data’n grymuso pobl ac yn dod yn offeryn i’w cynorthwyo. 

Rydym bellach yn gallu cael data iddynt o leoedd lle nad oeddem erioed wedi meddwl y byddai’n bosibl 10 mlynedd yn ôl, diolch i LoRaWAN a thechnolegau IoT eraill.

Dychmygwch yr hyn y gallai IoT o’r Gofod ei wneud…

Tan y tro nesaf:-)